Merhaba arkadaşlar — Bugün biraz nostalji, biraz oyun, biraz da kültürel bir keşif ile karşınızdayım. Hepimiz çocukluğumuzda bir kere de olsa o “kaybetmeseydim iyi olurdu” hissini yaşamışızdır: İşte o anın adı Lades. Siz de hatırlarsınız: Kemik tutulur, “ne denir” diye sorulur, sonra bir şey konuşulur… Peki gerçekten “Ladese girerken ne denir?” sorusunun arkasında ne var? Kökleri nereye dayanıyor? Günümüzde nasıl evrilmiş? Gelin birlikte, samimi bir sohbette bu soruyu derinlemesine inceliyoruz.
—
Başlangıç: Oyunun Sözleri ve Ritüeli
Lades oyununa girerken söylenen sözler çeşitlilik gösteriyor, ancak en yaygın biçimi şu şekilde başlıyor: “Ladesim lades olsun mu? Vermeyen gâvur olsun mu?” gibi nakaratlarla kitaplarda, sohbetlerde karşılaşıyoruz. ([ekşi sözlük][1]) Bu sözler, oyunun başlangıcını işaret ediyor, yani iki tarafın bir şekilde “oyuna girdik, eşit şartlarla yarışacağız” demesi gibi bir anlam taşıyor.
Bu ritüel aslında çocuk oyunlarının ötesinde, “iddia”, “bahis”, “küçük kazanç” gibi kavramlarla da iç içe geçmiş durumda. ([Vikipedi][2]) Sözün başında “aklımda var” gibi savunma cümleleri geçiyor; yani “tamam oyuna giriyorum ama hile yapılacaksa ben hazır olurum” gibi bir durumda kullanılan ifade. ([topfollow.com.tr][3])
Bu yüzden “Ladese girerken ne denir?” sorusuna verirken sadece bir “kelime” değil, bir “hazırlık”, bir “kuralların kabulü” diyebiliriz.
—
Geçmişten Günümüze: Kökler ve Yansımaları
Kökenler
Lades oyununun kökeni, tavuğun V‑şekilli kemiğiyle başlıyor. Bu kemiğin hem oyun için kullanılması hem de geçmişte şans, kehanet ritüellerinde yer alması dikkat çekici. ([ekşi sözlük][4]) Ekşi sözlük gibi kaynaklarda dahi eski çağlarda tavukların kemikleriyle kehanet yapılmış olduğu iddialarına rastlanıyor. ([ekşi sözlük][4])
Günümüzdeki Yansımaları
Bugün lades, çocuk oyunlarının bir parçası olmuş durumda. Ancak söz başlangıcı, söylenen nakaratlar, çekişme, iddia unsuru halen devam ediyor. Sosyal medya ve internet sayfalarında “ladese girerken ne denir?” başlıklı paylaşımlar var ve genellikle “kaybeden ne verecek?” gibi küçük cezalar eşlik ediyor. ([KızlarSoruyor][5])
Aynı zamanda bu oyunun eğlence ötesine geçip “küçük rekabet”, “takılma”, “şaka” içinde kullanılması da var: Arkadaş ortamında “gel ladese girelim” şeklinde bir çağrı yapılabiliyor. Bu da oyunun psikolojik olarak nasıl bir bağ oluşturduğu sorusunu gündeme getiriyor.
—
Geleceğe Bakış: Bu Oyun Nerelere Evrilebilir?
Düşünün bir an: Dijital çağdayız, oyun içinde oyunlarımız arttı. Peki lades gibi sözlü, fiziksel temelli bir oyun nasıl adapte olabilir? Belki mobil uygulamalarda “mini oyun” olarak, belki TikTok‑benzeri platformlarda kısa video eğlencesi olarak karşımıza çıkabilir. Arkadaş grupları arasında canlı ya da çevrimiçi “ladese girme ritüeli” şakası haline dönüşebilir.
Öte yandan kültürel ve eğitimsel bir yön de var: Bu tür geleneksel oyunlar, paylaşma, adil yarışma, sözleşme gibi sosyal becerileri kuvvetlendirebilir. “Ladese girerken ne denir?” sorusunun arkasında aslında ‘kurallar kabul ediliyor’ imasyonu yatıyor ki bu, bir tür sosyal sözleşme gibi. Ve bu tür sözleşmeler gelecekte arkadaşlık, ekip çalışması, iş birliği gibi alanlarda tekrardan değerlendirilebilir.
—
Düşündürücü Sorular
“Ladese girerken ne denir?” sorusunda yer alan sözler yalnızca bir ritüel midir yoksa bilinçaltında “oyuna giriyorum, şartları kabul ediyorum” anlamı taşıyor olabilir mi?
Günümüzde bu tür sözlü geleneklerin yeri nedir — oyun olarak mı kalmalı, yoksa sosyal bağları güçlendiren bir araç olarak mı düşünülmeli?
Sizce lades oyununun dijital çağda yeni formasyonu olabilir mi? Arkadaş gruplarında veya online ortamda “ladese girme” gibi mini ritüeller yaygınlaşabilir mi?
—
Sonuç olarak, lades oyununun başlangıcında söylenenler yalnızca bir formül değil; bir kültürel kodlama, bir eğlence ve paylaşım anıdır. “Ladese girerken ne denir?” sorusunun yanıtı basit görünse de arkasında sosyal, psikolojik ve geleneksel pek çok katman barındırıyor. Oyunu sadece çocukluk kadar değil, büyüdüğümüzde de anlayabileceğimiz bir gelenek olarak görmek mümkün.
[1]: “ladesim lades olsun mu – ekşi sözlük”
[2]: “Lades – Vikipedi”
[3]: “Lades Tutuşmak Nereden Gelir – Sosyal Medya Tüyoları”
[4]: “lades tutuşmak – ekşi sözlük”
[5]: “Ladese neyıne gırılır? – KizlarSoruyor”